Juist in deze tijd, waarin de internationale veiligheidssituatie onder druk staat en ook de samenhang in onze eigen samenleving lijkt te eroderen, is een laagdrempelige gezamenlijke viering, waaraan verspreid over het land jaarlijks ongeveer 1 miljoen mensen van alle leeftijden en achtergronden aan deelnemen, van grote waarde en betekenis.
Daarbij: er zijn door het hele land veel activiteiten en bijeenkomsten op 4 en 5 mei, maar de festivals scheppen samen de enige plek waar het om de bezoekers gaat, en de vertegenwoordigers van ‘officieel Nederland’ niet centraal staan dan wel het decor vormen.
De festivals hebben een sterke inhoudelijke programmering, voortbordurend op het belang van de democratische rechtsstaat die Nederland is, en de noodzaak daar individueel en gezamenlijk aan te werken en verantwoordelijkheid voor te dragen.
De meeste bezoekers (blijkt uit jaarlijks onderzoek) ervaren dit belang ook, ieder op hun eigen manier: 4 en 5 mei samen vormen voor een overgrote meerderheid de dagen waarop Nederland zich toont zoals mensen dat het liefste zien: vriendelijk, verbonden, constructief. Het lukt de festivals grote groepen jongeren te bereiken en vaak ook te betrekken bij de programmering en de langere aanloop naar Bevrijdingsdag.
De bevrijdingsfestivals vormen met elkaar een groot netwerk van vele honderden geëngageerde vrijwilligers. Een netwerk met veel maatschappelijke impact. Uniek voor het bevorderen van bewustzijn over vredes-en veiligheidsvraagstukken.
Dat werd ook onderkend door het vorige kabinet, begin van 2024:
’Het kabinet vindt het belangrijk dat er – nu en in de toekomst- op 5 mei kan worden stilgestaan bij de waarden van vrijheid en democratie en dat we op een laagdrempelige wijze kunnen vieren dat we in vrijheid leven. De 14 Bevrijdingsfestivals (…) zijn een onderdeel van deze viering’.
Naast de incidentele toezegging werden meer structurele afspraken aangekondigd, te concretiseren in een ‘breed gedragen toekomstvisie voor 5 mei’, waarover onder meer met de festivals zou worden overlegd.
Sinds 23 oktober 2024 zijn de festivals verenigd in de Stichting Bevrijdingsfestivals Nederland, onder meer om op landelijk niveau met één mond te kunnen spreken. De Stichting is in Utrecht gevestigd.