Drama na de bevrijding

Ruim een jaar na het einde van de oorlog, op 25 mei 1946, wordt op de Amstelveenseweg bij de ingang van het Vondelpark een monument onthuld. Het is een gedenkteken ter nagedachtenis aan vijf verzetsmannen, leden van de Binnenlandse Strijdkrachten (BS), die op deze plaats na de Duitse overgave bij drie schietpartijen in twee dagen tijd de dood vonden.

Als de plechtigheid op punt van beginnen staat, breekt er onrust uit. Onder het dekzeil is duidelijk hoorbaar dat er driftig aan het monument wordt gehamerd en gebeiteld. Kort tevoren is gebleken dat onder het vijftal namen van de gevallen verzetsmannen één naam staat van een BS’er die eerder lid van de NSB was. De weduwe van dit slachtoffer wordt bij de afzetting tegengehouden. Ze is hevig geëmotioneerd. Een uiterst pijnlijke situatie.

Het eerste incident met fatale afloop vindt plaats in de vroege morgen van 6 mei 1945. Twee dagen eerder, op 4 mei 1945, maakt de Engelse radio bekend dat de Duitse overgave in Nederland bijna een feit is. Mannen van het ondergrondse leger, de Binnenlandse Strijdkrachten, worden opgeroepen zich te melden. In een loods van een dekenfabriek aan de Amstelveenseweg, recht tegenover het Vondelpark, nemen ongeveer 20 BS’ers uit de omgeving hun intrek. In de nacht van 5 op 6 mei houden twee van hen beurtelings buiten de wacht. Om zes uur in de ochtend rijdt een Duitse vrachtwagen over de Amstelveenseweg. Plotseling stopt de wagen op de hoek van de Zocherstraat. Uit het niets volgt er een vuurgevecht tussen de BS’ers die de wacht houden en de Duitse soldaten. De 42 jarige Ben Seydel, vader van twee kinderen, wordt dodelijk getroffen.. 

De volgende dag, op maandag 7 mei 1945, houden BS’ers op diezelfde Amstelveenseweg een groep Duitse soldaten aan die richting centrum rijden. Ze worden afgevoerd naar het BS-kwartier in de loods. Rond het middaguur vallen Duitse soldaten de loods binnen om hun kameraden te bevrijden. Bij een schotenwisseling, wordt de 42-jarige BS’er Frans Masseling door een schot in de buik geraakt en naar het ziekenhuis overgebracht, waar hij op 26 juni 1945 overlijdt. Ook BS’er Jacob de Bruyne wordt door kogels getroffen. Hij bezwijkt een dag later. De Bruyne, 36 jaar oud, vader van twee nog jonge kinderen groeit op in een pro-Duits gezin in de buurt van het Hoofddorpplein. De eerste bezettingsjaren werkt hij in dienst van het Duitse leger. Daarna gaat hij als touwslager aan de slag. In juni 1944 wordt hij als gevolg van een ongeval werkloos, waarna hij zich bij het verzet aansluit. Niemand in de illegaliteit is op de hoogte van zijn achtergrond. 

Er zal nog een dramatische schietpartij op de Amstelveenseweg volgen. Laat in de middag van die 7e mei 1945 dwingen de BS’ers tegenover hun loods bij de ingang van het Vondelpark andermaal een Duitse legervoertuig, ditmaal een autobus tot stoppen. De 27-jarige Anton van Druijten rukt het portier open en beveelt de Duitse soldaten met hun handen in de nek naar buiten te komen. Ineens grijpt een van hen een machinegeweer van de grond en schiet Van Druijten van korte afstand dood. Een hevig vuurgevecht ontstaat. Een van de Duitse soldaten sneuvelt naast het voertuig. BS‘er Piet Roozendaal valt zwaar gewond neer. Ook hij zal aan zijn verwondingen overlijden. De Duitse soldaten vluchten het Vondelpark in. Pas na bemiddeling van een Duitse officier geven zij zich over.

Nog altijd worden jaarlijks op 4 mei om 8 uur ’s avonds bij het monument de gesneuvelde vier BS‘ers tijdens de dodenherdenking op waardige wijze herdacht. In 2013 is naast het monument een plaquette aangebracht waarin kort wordt aangegeven wat er op 6 en 7 mei 1945 gebeurde. Ook wordt aangegeven dat er nog een vijfde BS ‘er om het leven kwam, Jacob de Bruyne en waarom zijn naam in 1946 op het laatste moment werd verwijderd.

Door: Erik Somers en René Kok