Op 4 mei wordt in Amsterdam Zuidoost door het 4 en 5 mei Comité Amsterdam Zuidoost de jaarlijkse herdenking georganiseerd van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in Nederland en in het voormalig Nederlands-Indië, Suriname en Caribisch gebied en de nasleep ervan.
Programma
De ceremonie begint om 19.10 uur bij de noordzijde van Metro Station Holendrecht. Vanaf hier is er een stille tocht naar het monument bij De Drecht. Er zijn diverse sprekers aanwezig.
Om 20:00 uur nemen we 2 minuten stilte in acht. Vervolgens wordt het Wilhelmus gespeeld en vindt de bloemlegging plaats. Na het officiële programma is er een mogelijkheid tot samenzijn in De Drecht, waar koffie en thee wordt geschonken.
Bloemstukken kunnen vanaf 4 uur afgeleverd worden bij wooncentrum De Drecht, Niftrikhof 1.
Aanvang
19.10 uur verzamelen bij metrohalte Holendrecht, ingang Noord
Locatie
Monument bij Wooncentrum De Drecht, Niftrikhof 1, 1106SB Amsterdam
De rol van Suriname en de Antillen tijdens de Tweede Wereldoorlog
Jaarlijks op 4 mei worden bij het monument Holendrecht in Amsterdam-Zuidoost de slachtoffers herdacht van de Tweede Wereldoorlog in Nederland, voormalig Nederlands Indië – nu Indonesië – en Suriname en de Antillen. Het zijn de landen die destijds deel uitmaakten van het Koninkrijk Nederland. De oorlog veranderde de relatie tussen het moederland en de kolonies voorgoed. Indonesië vocht zich tussen 1945-1949 vrij van Nederland. In de Antillen en Suriname groeide de wens naar zelfstandigheid.
Over de Japanse bezetting van Nederlands Indië is veel geschreven. De rol van Suriname en de Antillen is veel minder bekend, terwijl deze gebiedsdelen in de jaren 1940–1945 eveneens in oorlog zijn met Hitler Duitsland en het keizerlijke Japan, ook al komt het hier niet tot echte gevechtshandelingen. Al op 11 mei 1940 – Nederland is dan één dag in oorlog – arriveren Britse troepen op de eilanden van de Nederlandse Antillen. Voor de geallieerden, de bondgenoten van Nederland, zijn de Antillen van groot militair belang door de olieraffinaderijen op Curaçao en Aruba. De Britse luchtmacht is voor 80 procent van zijn brandstof afhankelijk van deze installaties. Duitse onderzeeboten liggen daarom voortdurend op de loer om toe te slaan. Om de constante Duitse dreiging af te slaan zenden ook de Verenigde Staten troepen naar de Antillen.
Suriname is voor de geallieerden vooral van belang vanwege de winning van bauxiet, de delfstof die gebruikt wordt om aluminium te maken. Ongeveer 60 procent van de tijdens de oorlog gebouwde geallieerde vliegtuigen zijn vervaardigd uit Surinaams bauxiet. Vanwege dit essentiële belang en omdat het land vrijwel onverdedigd is, stuurt bondgenoot Amerika eind 1941 troepen naar Suriname. Al snel zijn er 8000 Amerikaanse militairen gelegerd.
De bevolking in De West zet zich actief in voor de overwinning van de geallieerden. Het dagelijks leven verandert ingrijpend. De dienstplicht wordt ingesteld om samen met de geallieerde manschappen de belangrijke installaties te beschermen. Daarnaast geven veel Surinamers en Antillianen zich op om vrijwillig actief deel te nemen aan de strijd tegen nazi-Duitsland. In 1944 melden zich nog eens honderden Surinaamse vrijwilligers voor de strijd tegen Japan. Zij krijgen een opleiding in Australië en worden ingezet in Nederlands-Indië. Velen van hen keren niet terug van het slagveld. Er is weinig bekend over het geringe aantal Surinamers, Antillianen en Arubanen dat bij het uitbreken van de oorlog in 1940 in Nederland is. Sommigen sluiten zich aan bij het verzet. Van hen is Anton de Kom, die door de Duitsers wordt opgepakt en in een concentratiekamp sterft, de bekendste. Meer dan honderd in Nederland woonachtige Joodse Surinamers worden door de Duitsers weggevoerd en in de vernietigingskampen vermoord.
Tijdens de 4 mei bijeenkomst bij het monument Holendrecht worden de slachtoffers en verzetshelden in Nederland, in de Oost en de West herdacht. De herdenking onderstreept het mondiale karakter van de Tweede Wereldoorlog; een oorlog met ingrijpende gevolgen voor alle continenten. Denk alleen al aan de duizenden Marokkaanse soldaten en talloze andere Afrikanen uit voormalige koloniën die naar het front zijn gestuurd om voor de vrijheid van Europa te vechten. Zij brachten grote offers. Hun rol is lang onbekend gebleven. Door ook aan deze herinneringen aandacht te geven, krijgt herdenken in verbondenheid een multiculturele invulling. In alle veelvormigheid wordt bij het monument Holendrecht stil gestaan bij deze gezamenlijke strijd die destijds werd gevoerd waarbij slachtoffers vielen voor een gemeenschappelijk doel: leven in vrijheid.
Door: Erik Somers en René Kok