Huizen van Verzet
Archief
Het verraad van de Weteringschans
4 MEI 2022
13:00 — 17:00
Weteringschans 137
Let op! Dit event is al verstreken.
Het einde van de oorlog naderde, maar niet voordat het nog één keer fout ging voor de Amsterdamse verzetsstudenten.

Jantine van Gogh, Anneruth Wibaut en Thijs van den Berg vertellen in Open Joodse Huizen/Huizen van Verzet

Vanaf 1943 woonden de vrienden en verzetsgenoten Theo van Gogh, Hans Bais en Hans Schippers in het huis aan de Weteringsschans 137. Op de fatale dag van 1 maart 1945 was Hans Bais samen met een bakfietshulp onderweg om 20 zakken brood onder te verdelen op verschillende adressen. De broden waren bedoeld voor de leden van de Binnenlandse Strijdkrachten, voor wie het eten was opgeslagen in verschillende pakhuizen in de stad. Een van die pakhuizen was echter verraden en daarna grotendeels leeggehaald door de Sicherheitsdienst. De verzetsmannen besloten om met spoed een partij van ongeveer 4500 broden per bakfiets op andere adressen onder te brengen. 

Hans Bais werd samen met de bakfietshulp aangehouden voor een controle door de landwacht. Bais weigerde te zeggen waar ze vandaan kwamen, maar de bakfietshulp noemde het adres op de Weteringschans. Door de grote partij broden die de politie aantrof bij de Weteringschans werd de Sicherheitsdienst ingeschakeld op een vermoeden van zwarthandel. De Sicherheitsdienst besloot om de hele dag bij nummer 137 te blijven posten: iedereen die het huis benaderde werd gearresteerd. Verzetsvrouw Willy Gijzen schreef hierover na de oorlog: 

‘Op 1 maart 1945 kwam ik op een van onze correspondentieadressen, een huis op de Weteringschans en werd op de kamer van de jongens ontvangen door een meisje dat ik daar wel vaker had ontmoet. Ze vertelde mij dat de jongens allemaal uit waren en dat er geen briefje voor me lag; vervolgens bood ze me een geroosterde boterham aan en verdween. Terwijl ik nog rustig aan mijn boterham zat te knabbelen, kwamen ineens twee grote kerels er achteraan. In het begin namen ze zo goed als geen notie van mij. Tot mijn schrik werd Hans, een van de jongens die daar woonde, even later binnengebracht en op ruwe manier ondervraagd, gestompt en geslagen. Pas daarna vroegen ze wat ik er eigenlijk deed.’ – Verslag Willy Gijzen in Eddy de Roever, Londen roept Amsterdam (Baarn 1992). 

De vrouwen bleven de tot aan de bevrijding gevangenzitten; zeven van de mannen die waren opgepakt, werden op 8 maart 1945 als represaille bij Rozenoord aan de Amstel gefusilleerd. 

Portretfoto van Theodoor van Gogh
Het huis van Theo van Gogh aan de Weteringschans 137. Collectie Van Gogh Museum.
Bij de gevangenis Weteringschans gingen de jongens eruit. Hoewel we nog niet helemaal wanhoopten, vermoedden we toen toch al dat we hen niet meer zouden terugzien.
— Willy Gijzen

13:00 uur, 15:00 uur Jantine van Gogh en Anneruth Wibaut

De achternichtjes Jantine van Gogh en Anneruth Wibaut vertellen over het verzet van Theo van Gogh en Frank Wibaut, die beiden op 1 maart 1945 in het huis werden gearresteerd. Frank werd vrijgelaten, Theo werd op 8 maart gefusilleerd.

16:00 uur Thijs van den Berg

Thijs van den Berg herontdekte het spectaculaire verzetsverleden van de leden van het MARNIX dispuut. Een groot deel van de dispuutleden was actief in het verzet en werd bij de Weteringschans gearresteerd. Thijs vertelt over deze geschiedenis en over het Monument Rozenoord in het Amstelpark.

 

Monument Rozenoord (2015) © Studio Ram Katzir, foto door Allard Bovenberg
Het verraad van de Weteringschans
4 MEI 2022
13:00 — 17:00
Weteringschans 137
Weteringschans 137
Amsterdam
Onderdeel van Open Joodse Huizen & Huizen van Verzet
Georganiseerd door
Amsterdams 4 en 5 mei comité
Gratis
Website by HOAX Amsterdam