Een bad, een douche, warm water of zelfs stromend water in het algemeen. In veel huizen in de oude Jodenbuurt waren dit soort voorzieningen aan het begin van de vorige eeuw niet aanwezig. Daarom besloot de Gemeente Amsterdam juist in deze wijk een badhuis neer te zetten. Het badhuis werd niet alleen gebruikt door buurtbewoners, ook de medewerkers van de Gemeentereiniging konden zich er wassen. Dat verklaart waarom het badhuis voor mannen veertien douches en twee badkuipen beschikbaar had, terwijl de dames het met slechts zes douches en drie badkuipen moesten stellen.
Om aan de grotendeels Joodse buurtbewoners tegemoet te komen, was het badhuis van zondag tot en met vrijdagmiddag open. Ook was het personeel Joods. Tijdens de oorlog werd het een van de twee badhuizen die uitsluitend voor Joden bestemd was. In 1943 sloot het badhuis. Daarna had het pand diverse functies tot het in 2013 werd verbouwd tot concertzaal voor het muziekcollectief Splendor.
12:00 uur: Wally de Lang en Sandra Rottenberg
Wie waren de 400 mannen die opgepakt werden bij de eerste razzia’s in februari 1941 op het Waterlooplein en in Nieuwe Uilenburgerstraat? Wally de Lang zocht het uit, schreef een boek en maakte een tentoonstelling, Sandra Rottenberg maakte er een audiotour en podcast bij met verhalen van nabestaanden, waarvan enkelen op 4 mei aanwezig zullen zijn. De razzia’s leidden tot een golf van ontzetting en waren de directe aanleiding voor de Februaristaking van 1942. Korte biografieën van alle opgepakte mannen zijn te vinden op de website van Stadsarchief Amsterdam: https://www.amsterdam.nl/stadsarchief/themasites/razzia/. De podcast Nagekomen Verhalen is hier te beluisteren: https://www.2doc.nl/nagekomenverhalen.
Sandra Rottenberg spreekt met historicus Wally de Lang in de concertzaal van muziekcollectief Splendor.
13:00 uur: Mia Corbey (1934)
Mia Corbey (1934) herinnert zich haar kinderjaren in vooroorlogs Joods-Amsterdam en hoe haar ouders voor onmogelijke keuzes kwamen te staan toen de oorlog uitbrak.
14:00 uur: Hans van Emden
De ouders van Hans van Emden ontmoetten elkaar in het Portugees Israëlitisch Ziekenhuis aan de toenmalige Plantage Franschelaan, de huidige Henri Polaklaan, net buiten de Oude Jodenbuurt. Zijn moeder deed er de verpleegstersopleiding toen zijn vader er werd opgenomen met een blindedarmontsteking. Het klikte en ze trouwden op 23 juni 1940 in de sjoel in de Rapenburgerstraat, zo’n twee maanden na de Duitse inval in het zuiden van Nederland.
Op 29 september 1943 kwamen de ouders van Hans met het laatste transport naar Westerbork. Amsterdam was toen formeel ‘Judenrein’. Met haar verpleegstersopleiding op zak werd zijn moeder daar in het ziekenhuis te werk gesteld, tot het echtpaar in augustus naar Bergen-Belsen werd gedeporteerd. Daar hoorden ze tot hun verbazing dat er een Sperre voor ze was aangevraagd. Waarom of door wie wisten ze niet, maar het heeft er waarschijnlijk voor gezorgd dat ze de oorlog overleefden.
Hans van Emden vertelt over zijn Joodse ouders – en de rest van zijn familie – en hoe zij van de Oude Jodenbuurt, via Westerbork, Bergen-Belsen en Trobitz, weer terugkeerden in een voor altijd veranderd Amsterdam.
15:00 uur: Joel Waterman
Splendoriaan Joel Waterman vertelt over zijn muzikale familie, die al generaties actief zijn in het Amsterdamse muziek- en marktwezen en die tijdens de oorlog ook in het Joods Symfonie Orkest zaten.