Luister naar bijzondere verhalen over de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog.
Van Gogh en Wibaut in verzet
De discriminatie van Joodse studenten doet de neven Theo van Gogh en Frank Wibaut besluiten in verzet te gaan. Ze doen koeriersdiensten en helpen onderduikers. Alles gaat steeds net goed tot 8 maart 1945.
Gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen met muziek van Maarten Ornstein.
Met de Sambal express naar het westen
In deze podcast vertelt Raymond Benjamins het verhaal van zijn familie die na de Japanse bezetting en de Indonesische onafhankelijkheidsoorlog in Papoea Nieuws Guinea belandde.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen met muziek van Maarten Ornstein.
De oorlog in één straat
De oorlog in één straat is een portret van de Gerrit van der Veenstraat tijdens de Tweede Wereldoorlog in Amsterdam aan de hand van vijf persoonlijke verhalen.
Het is een podcast van het Holland Festival i.s.m. het Amsterdams 4 en 5 mei comite. Aanleiding is de opvoering The Disintegration Loops van William Basinski in de Gerrit van der Veenstraat op zondag 18 juni 2023.
Interviews en montage: Pieter-Bas van Wiechen. De muziek The Disintegration Loops van William Basinski in de originele versie voor tape.
Het volledige dagboek van Berdi Vieya – Pront is hier te lezen:
Meer informatie over de voorstelling is hier te vinden.
Vrijwillig van de West naar de Oost
De bezetting van Nederland door Duitsland kwam als een schok aan in Suriname. Twintiger Leo Bakboord wil wat doen en meldt zich vrijwillig aan bij het leger. Hij gaat naar Nederlands-Indië waar hij terecht komt in een hele andere strijd.
Henk Bakboord schreef de roman ‘De Brieven van Leo’ (Ezo Wolf, 2023) over de geschiedenis van zijn vader in de Tweede Wereldoorlog.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen met muziek van Maarten Ornstein.
Centen uit Suriname
Aan de hand van de kinderherinneringen van Alfred van Ommeren (1933) maken we mee hoe de Tweede Wereldoorlog ook in Suriname grote gevolgen had.
Redactie, interviews en montage: Pieter-Bas van Wiechen. Muziek: Maarten Ornstein.
Een kamp midden in Amsterdam
Opgepakt en opgesloten onder erbarmelijke omstandigheden. Samen met historicus Ad van Liempt en de dochter van de commandant Thea Mous-Jonasse keren we terug naar Kamp Levantkade, de plek waar ‘foute’ Amsterdammers zonder enige vorm van proces meteen na de oorlog werden opgesloten.
Interviews en montage: Pieter-Bas van Wiechen. Muziek: Maarten Ornstein.
De beker die alles overleefde
Berooid en bestolen, zo keerde de familie van Hans van Emden terug in een voor altijd veranderd Amsterdam. Hans vertelt over zijn Joodse ouders – en de rest van zijn familie – en hoe zij van de oude Jodenbuurt, via Westerbork, Bergen-Belsen en Tröbitz, weer terugkeerden naar Nederland.
Interviews en Montage Pieter-Bas van Wiechen. Muziek: Maarten Ornstein.
Een Arondeus is iemand die bang is voor niemand
Verzetsstrijder Willem Arondeus was een van de drijvende krachten achter de aanslag op het Amsterdamse bevolkingsregister in 1943. Ook was de kunstenaar open over zijn voorkeur voor mannen. Met Arondeus-kenners Meino Schraal, Marco Entrop en de familieleden Josine en Tonko Arondeus trekken we zijn sporen na.
Interviews, productie en montage Pieter-Bas van Wiechen. Muziek: Maarten Ornstein
Indonesië zit onder mijn huid
Theatermaker Luc Boyer (1935) neemt ons mee naar zijn oorlogsherinneringen op Java. Beeldend beschrijft hij hoe hij als ‘Indo’-jongen de oorlog ingezogen werd en uiteindelijk zijn geboortegrond moest verlaten.
Deze podcast werd gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen met muziek van Maarten Ornstein.
Toevallig ben ik er nog
Mia Corbey – van Praag (1934) vertelt hoe haar vrolijke vrije leven in Joods Amsterdam langzaam overschaduwd werd de Duitse bezetting. In het eerste deel vertelt ze hoe ze ternauwernood ontsnapt aan een razzia en hoe haar familie probeert te vluchten. In het tweede deel neemt ze ons mee naar haar onderduikadressen in Limburg en horen we hoe ze aan het eind van de oorlog dwars door de vijandelijke linies haar eigen vrijheid tegemoet liep.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen. De muziek is van Maarten Ornstein.
Ernst Jansz over het verzet van zijn vader Rudi
Net als veel Indische en Indonesiers mensen in Nederland ging ook Rudi Jansz tijdens de Tweede Wereldoorlog meteen in het verzet. Muzikant en schrijver Ernst Jansz vertelt over het oorlogsverleden van zijn vader en hoe dat doorwerkte.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen met muziek van Maarten Ornstein en Ernst Jansz.
Vrijwillig tegen Franco
In december 1936 vertrekt de Joodse Amsterdammer Ies van Bergen naar Spanje om daar tegen het fascisme vechten. Samen met zijn dochter Chaja van Bergen en journaliste Yvonne Scholten trekt podcastmaker Pieter-Bas van Wiechen haar gangen na. De muziek is van Maarten Ornstein.
Een stengun in je schooltas
Vanuit haar antiquariaat in het centrum van Amsterdam vertelt Wilma Schuhmacher (1927) hoe ze als meisje van zeventien bij het verzet betrokken raakte.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen met muziek van Maarten Ornstein.
Een geweldige vader
Henk van Kan (1928) raakte als tiener betrokken bij het verzet door zijn vader Jan van Kan die hem zelfs officieel benoemde tot lid van de Binnenlandse Strijdkranten en Verzetsgroep Reintje de Vos.
Deze podcast werd gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen. De muziek is van Maarten Ornstein en Anna Boogaard is de redacteur.
Alleen op een station
Max Arpels Lezer (1936) zat als kind ondergedoken in Friesland. Na een fijne oorlogstijd op het platteland staat na de oorlog ineens zijn vader voor zijn neus. Een moeizame terugkeer naar Amsterdam volgde.
Alleen op een station is een podcast gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen en de muziek is van Maarten Ornstein. Redactie: Anna Boogaard. Bezet, audiomonumenten van de stad Amsterdam in een podcast van het Amsterdams 4 en 5 mei comite i.s.m. het Joods Cultureel Kwartier.
Apart gezet in Indië
Anne-Ruth Wertheim (1934) werd geboren in Batavia en had een onbezorgde jeugd tot de Japanners Nederlands-Indië bezetten.
Deze podcast van het Amsterdams 4 en 5 mei i.s.m. het Indisch Herinneringscentrum is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen. De muziek is van Ernst Jansz en van de Indische componist Cornelis van der Wall, gespeeld door Henk Mak van Dijk.
De Soldaat van Zandvoort
Soldaat El Achir ben Bouali spoelt in 1940 aan op het strand van Zandvoort. Hij is één van de duizenden Marokkaanse soldaten die in Franse dienst vechten tegen de Duitse invasie. Hoe is deze soldaat uit Marokko aan het front terecht gekomen? Hoe kwam deze boerenjongen als ruiter in de cavalerie-brigade oog in oog te staan met de Duitse tanks? Wat is zijn aandeel in de strijd om vrijheid in Europa?
In deze podcast brengen schrijver Abdelkader Benali en geluidskunstenaar Harpo ‘t Hart het verhaal van de Soldaat van Zandvoort tot leven.
De zoektocht van Merav
Merav Pront had nooit echt over het leven van haar joodse betovergrootmoeder nagedacht voordat ze stage ging lopen bij Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet. Geconfronteerd met de rijke joodse geschiedenis van Amsterdam besloot ze op onderzoek uit te gaan.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen in opdracht van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en het Joods Cultureel Kwartier.
Ena Breukelaar, kind in de oorlog
Ena Breukelaar (1934) vertelt hoe haar ouders vanuit een achterkamer op de Zacharias Jansestraat 34-2 het illegale Vrij Nederland drukten. Onderduikers, razzia’s en NSB-ers in de straat; als kind zag ze alles.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen in opdracht van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en het Joods Cultureel Kwartier.
Het laatste adres
Abraham en Theophile Ptasznik waren tegen de tachtig toen ze gedwongen werden te verhuizen naar het Merwedeplein 17. Vanaf dat adres zijn ze een paar maanden later gedeporteerd. Toen Hella en Sandra Rottenberg, achterkleindochters van de Ptaszniks, onderzoek deden voor hun boek stuitten ze op brieven uit de oorlog.
Deze podcast is gemaakt door Hella en Sandra Rottenberg in opdracht van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en het Joods Cultureel Kwartier.
Herman is terug
Herman Polak (1937) was een van de onderduikkinderen van Tine Boeke-Kramer. Hij werd achttien keer naar een ander, veiliger adres in Amsterdam gebracht. In deze podcast praat hij openhartig over de oorlog en wat het met hem gedaan heeft.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen in opdracht van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en het Joods Cultureel Kwartier.
De echte Indische Buurt van Amsterdam
Op 15 augustus 1945 capituleerde Japan en was de Tweede Wereldoorlog voorbij voor het hele Koninkrijk der Nederlanden. De gevolgen van die oorlog en de hevige onafhankelijkheidsstrijd daarna maakten dat er in totaal 350.000 mensen vanuit Indië en Indonesië naar Nederland kwamen, ook naar Amsterdam.
Deze podcast maakt onderdeel uit van Huizen van Aankomst: een project van het Indisch Herinneringscentrum en het Amsterdams 4 en 5 mei comité.
Het heroïsche theater van de weigeraars
Vijf dagen na de bevrijding bezette Toneelgroep 5 mei 1945 de Amsterdamse Stadsschouwburg. De groep theatermakers had niet getekend voor de Cultuurkamer, een voorwaarde om tijdens de Tweede Wereldoorlog door te mogen werken. Samen met journalist Henk van Gelder en acteur Edwin de Vries neemt Pieter-Bas van Wiechen de geschiedenis van dit bijzondere gezelschap en zijn speciale voorstellingen onder de loep.
De zoon en het hulpje van de verzetsstrijder
Op 15 augustus 1944 werd verzetsstrijder Frits Israel in de Distelvoorstraat 24 in Amsterdam-Noord vermoord door een bankier. Samen met zijn zoon Arnold Israel (1932) en durfal Frits Neijts (1928) gaat Pieter-Bas van Wiechen op zoek naar het hoe en waarom van deze geschiedenis.
De zoon en het hulpje van de verzetsstrijder is een podcast van het Joods Cultureel Kwartier en het Amsterdams 4 en 5 mei Comité.
Berichten uit Moskou
Ben Portegies Zwart werkte als marconist vanuit diverse adressen in Amsterdam-West voor het communistisch verzet. Zijn dochter Annemieke Kamoschinski-Portegies Zwart vertelt het verhaal van haar vader en welke gevolgen de Tweede Wereldoorlog en de daarop volgende Koude Oorlog op het gezin had.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen voor het Joods Cultureel Kwartier en het Amsterdams 4 en 5 mei Comité.
Kade van aankomst
Direct na het einde de Tweede Wereldoorlog, op 15 augustus 1945, kwam op de Javakade in Amsterdam een groot aantal migranten vanuit Nederlands-Indië aan. Eerst waren het de overlevenden van de kampen, daarna mensen op de vlucht voor het geweld van van Indonesische revolutionairen en weer later voor de koloniale oorlog die Nederland in ‘de Oost’ begon. Lucia Renes (1942), Peter Pinchetti (1939) en Henk Schoonderwal (1931) vertellen hun verhaal van de komst naar Nederland.
Deze podcast is een bewerking van een audio-installatie die in Hotel Jakarta in Amsterdam staat en die door Corona op dit moment niet te bezoeken is. Kade van Aankomst maakt onderdeel uit van Huizen van Aankomst een project van het Indisch Herinneringscentrum. Interviews en montage: Pieter-Bas van Wiechen.
Praten en zwijgen
Sylvia Veffer-Polak is al jaren als spreker en vrijwilliger betrokken bij Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet. In deze podcast vertelt ze over haar familie van zowel vaders als moeders kant. Beiden groeide op in Amsterdam-Oost maar hadden een totaal andere oorlogsgeschiedenis en verwerking.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen in opdracht van het Joods Cultureel Kwartier en het Amsterdams 4 en 5 mei Comite.
Door trots gered
Elf jaar was Floris ‘Floor’ Haak (1932 – 2019) toen hij getuige was van het oppakken van zijn ouders Jur en Jet Haak vanwege het verzetswerk van hun overige kinderen.
Opdrachtgevers waren het Joods Cultureel Kwartier, het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en Vrij Nederland. De muziek is van Maarten Ornstein.
'Je ne peux pas parler maintenant'
De familie van Myriam Mater-van Hulst (1925) woonde voor de oorlog op Harmoniehof 35. Haar niet-Joodse vader wist vele Joden te redden, tot op de dag de Duitsers op de stoep stonden.
Deze podcast werd in 2017 gemaakt door Maarten Westerveen als onderdeel van Open Joodse Huizen-huizen van Verzet. Opdrachtgevers waren het Joods Cultureel Kwartier, het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en Vrij Nederland. De muziek is van Maarten Ornstein.
Matzes, Mierik, Mouwes!
Nazaat Ben Mouwes en huidige bewoner van Zwanenburgwal 274 Rob de Spa vertellen over de joodse geschiedenis van de straat en over de familie Mouwes van de bekende kosjere winkel in de Jodenbreestraat 74.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen in opdracht van het Joods Cultureel Kwartier en het Amsterdams 4 en 5 mei Comité. De muziek is van Maarten Ornstein.
De blauwe ogen van Aviola Viruly
Hans Aussen (1926-2019) zat ondergedoken op de Michelangelostraat 36-3 en gaat in gesprek met Lucas Viruly, kleinzoon van de bewoonster van toen. Over verliefdheden, geallieerde vliegers, en andere herinneringen.
Deze podcast werd in 2017 gemaakt door Maarten Westerveen in het kader van Open Joodse Huizen- Huizen van Verzet in opdracht van het Joods Cultureel Kwartier, het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en Vrij Nederland. De muziek is van Maarten Ornstein.
Een stratenmaker staakt!
Stratenmaker Willem Kraan uit de Orteliusstraat 283 III was een van de initiatiefnemers van de Februaristaking. Zijn achterkleinkinderen Daan en Sanne Hettinga vertellen over Willem en de weerslag die zijn heldendaad had op de familie.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen in opdracht van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en het Joods Cultureel Kwartier. De muziek is van Maarten Ornstein.
Vergelding in West
In de nu verdwenen boerderij Vredelust woonde Corrie van den Boogaard-Vlug (1929) met haar familie. Op 15 december 1944 worden drie mannen uit het verzet als vergelding voor een aanslag op de spoorlijn bij Sloterdijk geëxecuteerd. Corrie mag van haar moeder niet naar buiten kijken, maar doet het toch.
Deze podcast is gemaakt door Jesper Buursink in opdracht van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en het Joods Cultureel Kwartier. De muziek is van Maarten Ornstein.
Caraïbisch swingen in oorlogstijd
Naast een paar Surinaamse arbeiders en studenten werkten in de jaren dertig enkele Surinaamse muzikanten in Nederland. De bezetter wist niet zo goed van ze met deze groep aanmoest, en maakte het voor hen steeds lastiger. Middenin de oorlog wist Max Woiski, een gevierd muzikant, toch zijn club ‘La Cubana’ te openen op de Leidsestraat. Zoon Ronny Woiski en auteur Patrick van den Hanenberg vertellen.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen in opdracht van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité.
Verzet en collaboratie in één familie
Joch Kuiken (1929) vertelt het verhaal van haar familie tijdens de oorlog. Terwijl haar ouders Joodse collega’s hielpen onder te duiken, was haar opa lid van de NSB.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen in opdracht van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en het Joods Cultureel Kwartier.
De geruisloze deportatie
Op dinsdag 16 mei 1944 vond in het hele land een razzia plaats onder de Sinti- en Romagemeenschap, zo ook op het Jonas Daniël Meijerplein. Een verhaal over hoe het stigmatiserings- en etiketteringsproces van Roma en Sinti nog tot de dag van vandaag doorwerkt. Historicus Leo Lucassen en ooggetuige Lalla Weiss vertellen.
Deze podcast is gemaakt door Romanee Rodriguez in opdracht van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité.
Brieven uit de Hollandsche Schouwburg
Debby Petter vertelt het verhaal van haar moeder Hélène en haar ooms Daniel en Julius Egger. De jongens gingen eerder op transport en schreven de familie brieven uit de Hollandse Schouwburg. Toen Hélène daar terecht kwam, wist ze op wonderlijke wijze te ontkomen. Kleinzoon Julius van ‘t Hek leest fragmenten uit de brieven.
Deze podcast is gemaakt door Pieter-Bas van Wiechen in opdracht van het Amsterdams 4 en 5 mei Comité en het Joods Cultureel Kwartier.
Een deel van deze podcastserie komt is tot stand gekomen in samenwerking met Joods-Cultureel Kwartier in het kader van het Open Joodse Huizen – Huizen van Verzet programma. Ook de adressen uit de podcastafleveringen zijn terug te vinden op de 4 mei wandelkaart, kijk hier voor meer informatie over de wandelkaart.