Jan Kars en Piet Bierman

Op het monument aan de Osdorperweg staan de namen van verzetsman Jan Kars en soldaat Piet Bierman. De tekst op het voetstuk luidt: ‘Gevallen voor het vaderland’. Dienstplichtig soldaat Piet Bierman (1912) woont met zijn ouders, broer en zussen aan de Osdorperweg 565: de rustige smalle verbindingsweg tussen het agrarische dorp Sloten en Halfweg. Het zijn spannende tijden. Het Nederlandse leger is gemobiliseerd en een aanval van nazi-Duitsland op neutraal Nederland dreigt. Op 9 mei 1940 krijgt Jan een oproep om zich direct bij zijn eenheid, een mitrailleurcompagnie in Lisse, te melden. Die nacht trekken Hitlers legers de Nederlandse grens over. Het regiment van Piet wordt door de legerleiding naar Den Haag gestuurd, waar de koninklijke familie en de regering verblijven. In Oegstgeest wordt de colonne aangevallen door een Duits jachtvliegtuig. Piet en negen anderen raken zwaargewond. Diezelfde dag overlijdt hij in het Militair Hospitaal in Leiden en wordt drie dagen later in Oegstgeest begraven. Eind 1977 wordt Piet Bierman bijgezet op het Militair Ereveld Grebbeberg. 

Aan de Osdorperweg nummer 496 woont de in 1919 geboren Jan Kars. Hij heeft acht broers en zussen. Jan valt op door zijn lengte en rode haar. Na zijn schooltijd werkt hij in een tuinderij. Vanuit militaire dienst komt hij bij de Koninklijke Marechaussee in het Zeeuwse Oostburg terecht. Op 5 juli 1940 voegt de Duitse bezetter de marechaussee samen met de politie. De Amsterdammer wordt in westelijk Zeeuws Vlaanderen ingezet bij de bestrijding van zwarte handel. Al snel wordt Jan actief in het verzet. Hij verspreidt illegale bladen en helpt onderduikers. Als politieman laat hij twee Joodse vrouwen op weg naar het concentratiekamp Vught ontsnappen. Op 4 augustus 1944 neemt de Amsterdammer als lid van de partizanengroep De Vos deel aan een overval op het distributiekantoor in Oostburg. Om aan arrestatie te ontkomen duikt hij onder bij een boer in de Zeeuwse gemeente.

In het najaar 1944 rukken Canadese troepen met veel moeite op in westelijk Zeeuws Vlaanderen. De rond Oostburg gegroepeerde Duitse strijdkrachten verzetten zich fanatiek. Oostburg raakt door geallieerde luchtaanvallen zwaar beschadigd. Op 20 oktober 1944 slaat het noodlot toe. Aan het eind van de ochtend trekken Jan, boer De Bruyne en verzetsvrouw Francien de Zeeuw dwars door de vuurlinie op weg naar het reeds bevrijde dorpje Waterlandkerkje. Ze willen de Canadezen waarschuwen hun boerderij met ongeveer tachtig gevluchte burgers niet te beschieten. Een Canadese soldaat ziet hen evenwel aan voor een naderende vijand en gooit een handgranaat. Alleen Jan wordt door de scherven geraakt; hij sterft ter plekke. In 1947 wordt zijn stoffelijk overschot overgebracht naar het kerkhof bij de hervormde kerk van Sloten. 

Dover Chalmond Fleming jr.

In 2008 is het monument voor verzetsman Jan Kars en soldaat Piet Bierman na herprofilering van de Osdorperweg opgeknapt. Op een toegevoegde gedenktegel wordt ook de Amerikaanse piloot Dover Chalmond Fleming jr. herdacht. Op 8 oktober 1943 neemt hij met zijn vliegtuig vanuit Engeland deel aan een grote aanval op het Duitse Bremen. Boven het IJsselmeer wordt hij aangevallen door een Duits jachtvliegtuig en stort neer. Bij het plaatsen van de gedenktegel in 1979 werd gedacht dat het Flemings toestel was dat destijds in de buurt Osdorperweg neerstortte. Recent onderzoek bracht evenwel aan het licht dat dit onjuist is. Het betreft een Duits militair vliegtuig. De gedenktegel is niettemin blijven staan met de tekst: ‘Deze tegel herdenkt een Amerikaanse piloot van de US Army Air Force (USAAF). Op 8 oktober werd zijn P-47 Thunderbolt getroffen door een Duitse jager. Hij stortte neer in de buurt van Amsterdam, raakte vermist en werd overleden verklaard. 2LT Dover Chalmond jr. (1917), piloot hij stierf voor onze vrijheid.’

Op 4 mei vindt jaarlijks bij het monument aan de Osdorperweg de dodenherdenking plaats.

Door: Erik Somers en René Kok