De jaarlijkse dodenherdenking op de 4e mei in de tuin van het bewonerscomplex Hildsven in Amsterdam-Noord is eenvoudig van opzet maar tegelijk indrukwekkend. Om vijf minuten voor acht verzamelen de bewoners van de seniorenflat zich in de tuin of op hun balkon om gezamenlijk de doden van de Tweede Wereldoorlog te herdenken. De vlag aan de grote vlagenmast op het pleintje is halfstok gehesen. Twee minuten voor acht uur brengt een trompettist van het blazersorkest de Last Post ten gehore. Om 8 uur precies is er 2 minuten stilte, afgesloten met het Wilhelmus, dat zachtjes wordt meegezongen. Dan is de korte, sobere plechtigheid voorbij. Toespraken zijn er niet. 

Het initiatief tot de herdenking is in 2018 genomen door twee bewoners van Hildsven, omdat het voor veel oudere flatbewoners steeds moeilijker werd één van de zes herdenkingen in Amsterdam-Noord bij te wonen. Deze twee bewoners, Paul Jentsch en Henk van Hemel zetten zich in voor het organiseren van een eigen herdenking in de tuin van het wooncomplex. Het werd de vrijwilligers niet eenvoudig gemaakt. Zelfs een kleine subsidie om de kosten van het orkest te vergoeden bleek ondanks verschillende toezeggingen moeilijk te realiseren. Maar ze gaven niet op. De herdenking is inmiddels een traditie geworden. 

Onder de aanwezigen bij de herdenkingen ook een aantal ouderen dat als kind de Duitse bezetting nog heeft meegemaakt. Zij zijn met hun gedachten bij hun eigen oorlogservaringen in Amsterdam Noord. 

Het leven van jongeren wijzigt ingrijpend onder de Duitse overheersing. Het onderwijs krijgt te maken met gevorderde schoolgebouwen en flink gewijzigde lesroosters. Het spijbelen neemt toe en de jeugdcriminaliteit stijgt. Naarmate de bezetting vordert, raken veel gezinnen ontwricht. Vaders worden tewerkgesteld in Duitsland of zijn, om dit te voorkomen, ondergedoken. Moeders staan er alleen voor. Tijdens de Hongerwinter van 1944/1945 lijden kinderen sterk door honger en kou. Ondervoede kinderen worden bij pleegouders in het noorden en oosten van het land ondergebracht waar de voedselsituatie beter is. 

Ook weerloze kinderen worden het slachtoffer van het oorlogsgeweld. In de ochtend van 17 juli 1943 voeren Amerikaanse bommenwerpers een aanval uit op de Fokkerfabriek aan de Papaverweg In Amsterdam-Noord. Die zaterdag komen 189 mensen om het leven. Eén van de projectielen doorboort het dak van de St. Ritakerk aan het Hagedornplein, waar meer dan 500 burgers bijeen zijn om het 25-jarig bestaan van de parochie te vieren. Onder hen veel schoolkinderen. Elf kerkgangers komen om en er zijn talloze gewonden. Voor de kinderen een gruwelijke gebeurtenis. Een van hen, Henk Duijm schrijft in zijn dagboek: ‘De kerk dreunt, de grond siddert en we horen bommen gieren en inslaan en de geweldige ontploffingen. De kinderen worden angstig en velen beginnen te huilen. Dan zie ik ineens het achterste gedeelte van de kerk uiteensplijten: stukken muur vallen om en de kerk wordt eensklaps donker daar alle lichten uitgaan en het puin en stof het geheel nog donkerder maken.’ 

De reeds wat oudere organisatoren van de jaarlijkse dodenherdenking bij bewonerscomplex Hildsven zouden graag zien dat de herdenking ook in de toekomst blijft bestaan. Ook zouden ze een inbreng van jongeren uit de buurt verwelkomen. Er is daarover contact opgenomen met De Kleine Wereld: een zogenoemde ontwikkelbuurt, gelegen in de historische Buikslotermeerpolder.

Uitgelichte foto: Jeugd bij een sportmanifestatie in het Olympisch Stadion, 1941. (foto: Stapf Bilderdienst, NIOD Beeldbank WO2)